ฤาษีอีสาน : ปรากฏการณ์ใหม่บทบาทที่มีต่อสังคมวัฒนธรรมอีสาน
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้กำหนดวัตถุประสงค์ไว้เพื่อศึกษา 1. ศึกษาประวัติและพัฒนาการฤาษีอีสาน และ 2. วิเคราะห์บทบาทฤาษีที่มีต่อสังคมวัฒนธรรมอีสาน พื้นที่ศึกษาจังหวัดมหาสารคาม การเก็บรวบรวมจากเอกสารและในพื้นที่วิจัยนำข้อมูลสังเคราะห์ตามวัตถุประสงค์นำเสนอผลการวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์ผลการศึกษาปรากฏดังนี้ 1. ฤาษีมีมาในศาสนาพราหมณ์ - ฮินดูเป็นนักบวชที่มีควบคู่กับศาสนาเมื่อพุทธศาสนาเกิดขึ้นและได้เผยแพร่เข้ามาพร้อมกันมีความผสมผสานกับความเชื่อท้องถิ่นโดยฤาษีอยู่ในฐานะผู้วิเศษผ่านการรับรู้ผ่านการสื่อสารหลายมิติจึงมีการรับรู้ของผู้คนมาจนถึงปัจจุบัน 2. ฤาษีเป็นนักบวชที่ถือศีลมีข้อวัตรปฏิบัติข้อห้ามตามวิชาอาคมที่เรียนมาส่วนหนึ่งพระภิกษุบวชฤาษีควบคู่กันบทบาทในสังคม 1. เป็นผู้รักษาอาการป่วยทั้งทางกายและจิต 2. เป็นที่พึ่งทางใจของผู้คนด้วยเวทมนต์ และ 3. เป็นนักพัฒนาสังคมโดยเสียสละทุนเพื่อสาธารณะประโยชน์ โดยสรุปฤาษีมีบทบาทที่คุณค่าต่อประชาชนงานวิจัยมีข้อที่จะไปพิจารณาความถูกต้องตามหลักพุทธศาสนา
Downloads
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
Copyright & License
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารศิลปะและวัฒนธรรมลุ่มแม่น้ำมูล

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกเรื่องที่ตีพิมพ์ในรูปแบบ เปิดให้เข้าถึง (Open Access) ภายใต้สัญญาอนุญาต CC BY-NC-ND 4.0 จะสามารถเข้าถึงได้ฟรีทันทีและอย่างถาวรสำหรับทุกคน โดยผู้อ่านสามารถอ่าน ดาวน์โหลด ทำสำเนา แจกจ่าย พิมพ์ ค้นหา หรือเชื่อมโยงไปยังบทความได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย การใช้งานอนุญาตเฉพาะเพื่อวัตถุประสงค์ที่ไม่แสวงหากำไร (ไม่อนุญาตการใช้เพื่อการค้า) และต้องไม่ทำการดัดแปลงแก้ไขผลงาน (ไม่อนุญาตการดัดแปลง) การเข้าถึงไม่จำเป็นต้องขออนุญาตล่วงหน้าจากสำนักพิมพ์หรือผู้แต่ง ทั้งนี้ต้องมีการอ้างอิงถึงแหล่งตีพิมพ์ต้นฉบับอย่างถูกต้องและเหมาะสม
เอกสารอ้างอิง
กาญจนา แก้วเทพ และ สมสุข หินวิมาน. (2551). ปรากฏการณ์ฤาษี. ภาพพิมพ์.
จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2528). คติชาวบ้าน (พิมพ์ครั้งที่ 2). อักษรวัฒนา.
จิรชาติ สันต๊ะยศ. (2552). ครูบาศรีวิชัย กับคตินิยมแบบ “ครูบา” (ใหม่) ช่วงทศวรรษ 2530 - 2550. นิตยสารศิลปวัฒนธรรม, 31(4), 80 - 95.
ชินวร ฟ้าดิษฐี. (2561). ความเชื่อปู่ฤาษีบรมครู : กรณีศึกษา ตำหนักปู่ฤาษีบรมครู ตำบลคูคต อำเภอลำลูกกา จังหวัดปทุมธานี. มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ธนพฤกษ์ ชามะรัตน์, ดุษฎี อายุวัฒน์, และ อรนัดดา ชิณศรี. (2554). หมุดยึดคนกระจาย : เครือข่ายทางสังคมของนายหน้าแรงงานอีสาน. วารสารสังคมลุ่มน้ำโขง, 7(3), 27 - 51.
ปฐม หงษ์สุวรรณ. (2548). ตำนานพระธาตุของชนชาติไท: ความสำคัญและปฏิสัมพันธ์ระหว่างพุทธศาสนากับความเชื่อดั้งเดิม [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Intellectual Repository. https://digiverse.chula.ac.th/Info/item/dc:55693.
ปรมินท์ จารุวร. (2548). ตำนานในเชิงโครงสร้างระบบความเชื่อและพิธีกรรมทางศาสนา. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระธรรมกิตติวงศ์. (2550). ศัพท์วิเคราะห์. โรงพิมพ์เลี่ยงเชียง.
พัฒนา กิติอาษา. (2557). สู่วิถีอีสานใหม่. สำนักพิมพ์ภาษา.
เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ และ ภัทราพร ตั้งสุขฤทัย. (2543) การแพทย์แผนไทยกับการส่งเสริมสุขภาพ. หมออนามัย, 9(5), 52 - 56.
มนัส โอภากุล. (2533). ฤาษี “บรมครูแห่งสรรพวิชา”. News.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
วิมลศิริ ร่วมสุข. (2522). ประวัติวรรณคดีสันสกฤต ยุค พระเวท. สหสยามพัฒนา.
ศักดิ์ศรี แย้มนัดดา. (2522). “ฤษี” ในเมืองโบราณ. อมรินทร์.
ศิราพร ณ ถลาง. (2545). พระพุทธศาสนาแบบชาวบ้านที่มีการผสมผสานกันระหว่างความเชื่อดั้งเดิมกับสิ่งที่เหนือธรรมชาติ. สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ส. สุทธิพันธ์. (2554). ครูบาอริยชาติ อริยจิตฺโต ทิพย์ในธรรม. สถาพรบุ๊คส์.
ส. สุทธิพันธ์. (2556). ท่องแดนพุทธธรรมกับครูบาอริยชาติ อริยจิตฺโต (พิมพ์ครั้งที่ 2). สถาพรบุ๊ค.
สมเกียรติ โล่ห์เพชรัตน์. (2558). กำเนิดพระฤาษี : ตำนานและอภินิหาร. มูลนิธิส่งเสริมและอนุรักษ์ศิลปะไทย.
สุมาลี มหณรงค์ชัย. (2562). ฤๅษีในอินเดียโบราณ: ศึกษา “ความเป็นนักบวช” ของฤๅษี. วารสารมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 16(3), 31 - 48.
อภิญวัฒน์ โพธิ์สาน. (2560). แนวคิดอิสตรีฮินดู. อภิชาติการพิมพ์.
อมรรัตน์ อภินันท์มหกุล. (2555). สังคมไทยกับการบริจาคและการประกอบกิจกรรมทางศาสนา. สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
อัมพร จิรัฐติกร. (2559). ครูบาบุญชุ่มกับการขยายตัวของเทคโนโลยีสื่อโทรศัพท์เคลื่อนที่และสื่อโซเชียลมีเดียที่มีอิทธิพลต่อการขยายตัวของชื่อเสียงของตนบุญครูบาบุญชุ่ม. รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.